තවදැ එක් සමයෙක්හි මොහොල් ගස් පැළවනාහ. පැළවුණාවූ මොහොල් ගස් මස්තකයෙහි කැදැළි තැනූ ධවල කපුටුවෝ අං ඇති ගැරඬින් හා සහවාසය කරනා හ. එකල්හි මිහිඳු රජපසයා කනිටු සොයුරු ගොටුඅබයා කල්පනාවෙහි නිමග්නවැ වසන්නේ "මෙවන් වූ භීම සමයෙක්හිදී දැ නොවතු නම් කවර කලෙක මා රජසබයටැ ගිය මනා වේදැ?"යි සිතා මෙ පවත් එසැණෙහිම සසිරි බර මෙ සිරිලක දනව්වක් පසල් දනව්වක් පාසා පතුරුවනු පිණිසැ ස්වකීය වන්දිභට්ට වූ අනඳ ජයසීහයා ලවා 'ද්වේශය' නම් වූ තල් පතෙක් කරවනා හ.
මිහිඳු රජපසයානෝ උදෑසනක් සේ මැ අවදිවැ ස්වකීය සැත්තෑ වයස් වූ තාරුණ්‍ය රැකැගනු වස් පසළොස් යොදුනක් වීථි සංචාරයෙහි නිරතවැ පැමිණ වීල, බාර, ඩම්බෙලයන්ගෙන් සන්නද්ධවැ කයවඩනාරාමයෙහි දෙපැයක් බවුන් වඩා පාතරාසය පිණිස බොජුන් ගෙයට වැඩම කොට අත් පිස්නා පිණිස තල් පතෙක් සොයන්නේ ගොටුඅබයාගේ 'ද්වේශය' තල්පත දකිනා හ. "ඉදින් මා රජසබයට එත් නම් ඒ හුදෙක් මා දෙටු සොයුරු මහරජාණන් ඇරැයුමින් පමණක් මැ වනාහ" යනුයෙන් වූ ගොටුඅබයාගේ පාණිය දැකැ මහත්සේ සොයුරු පෙම් උපදවා මේ කෙරෙහි තීරණ කරනු වස් රජසබයට ඉහළින් පිහිටුවා ලූ වරිග සබය කැඳවනා හ.
චාමලයා යැ, නාමලයා යැ, බැරිසිලයා යැ ආදීන් හා උන් සියල්ලට මැ හා රජපසයාට මැ මුත් අධිපතිනී සිරන්තියාගෙන් දැ සමන්විත වරිගසබාව මස්තකයෙහි ගොටුඅබයාගේ 'ද්වේශය' එළිදැක්වූ කෙණෙහි මැ සිරන්තියා පුපුරා හැලී "ස්වාමීනි, තොප තොපගේ දරුවන් ගැනැ නොසිතනා නියාදැ" යි නේක විප්‍රකාරයන් බෙණෙමින් හඬාවැටෙන්නී රජපසයාගේ දහසක් පුෂ්ප විකසිත කරවන්නී යැ. එකල්හි විපසෙන් කිණ්ඩි ලත් ඇමැත්තෙකු සේ මහත් වූ කෝපයෙන් දැවෙනා රජපසයාණෝ "නීච ස්ත්‍රිය, මා දරුවන් ගැනැ නොසිතූ නියා නම් මෙකල්හි තී වැළැලූ තන් හි පැළවුණු නෙරළු ගස් කපා පරාළ දැ ඉරූ නියායැ. යව යව මා දෑසට නොපෙනී මෙතැනින් නිකම යා!" යි ආක්‍රෝශයෙන් පරිභව කෙරෙමින් එළවනා හ.
ඉදින් වරිගසබය එසේ නිසල වූ පසුවැ රජපසයාණෝ බැරිසිලයා අමතන්නේ, "කිමද මලණ්ඩ, ගොටුඅබයා ගෙන්වමෝදැ" යි විමසනා හ. 'මූ මා ළපැටි කල පටන් මා අතැ වූ කැවුමක් විනම් මා හඬව හඬවා මුත් උදුරා කෑ එකායැ. බාලයා සේ මැ මූ කපටයා වනා යැ. මා පතට කෙළනට මෙවර නම් නොදෙමැ' යි තරයේ සිතා මුත් මේ දැන් සෝවාන් වූ කලෙක මෙන් හැලප වතෙක් මවා ගෙන බැරිසිලයා බෙණෙන්නේ, "අයිය, ලක්සුමන කිරිඅලයා පැවැසූ සේ මැ සංග්‍රාම නම් ඕනෑම වෘෂභයෙකුහට කළ හැකි දෑ යැ. සංග්‍රාම කිරීමෙන් පමණෙක් මැ පණ්ඩිතයෝ නොවෙනා හ. මූ රජසබයෙට ඔබී දැයි වෙනත් පැණයෙක් විචාරා දැනැගම් හ" යි පවසනා හ. "වන්නාටයැ, එසේ වී නම් තොප මැ පැණයෙක් සිතා උහු විමසුව. නොපමාවැ අපටදැ දැනුම් දෙව මලඬ.. " යි වදාරා රජපසයාණෝ හදිසි වරිගසබය තුටින් විසුරුවනා හ.
මෙපවත් මෙසේ වනැ අතුර යාන බැලීමෙහි කෙළ පැමිණියේ හෙයින් ස්වකීය වූ දෙටු සොයුරා වුව නොහරණා ගොටුඅබ තෙමේ වෙහෙර රුක් මැඳුරෙහි පියස්ස මස්තකයේ යාන බැලීමෙහි රඳවා තුබූ මූෂිකයෙකු අතින් පෙරකී අටකන් මන්ත්‍රණය පිරිසිඳ දැනැපියා ස්වකීය බිළාල රැවුලු විදහා මඳහස පා ස්වකීය ගොට්ට අල්ලන්නා වූ සවනිඳයා කැඳවනා හ.
එසේ කැඳවා, "එම්බා සවනිඳය, මුහු මා ගොටුඅබයා බැව් නොදත් නියා යැ. පැණ ඇති කැරුමෙහිදැ විසඳුමෙහිදැ මා හැර සමත් යමෙක් මේ මඟුල් සක්වලැ නොවනා හ. මුහු මා විමසීමෙහි ගියේ අද පමණෙක් නොවේ, මින් පෙර දැ මා විමසීමෙහි ගොස් මුහු ඇණැ ගත් නියා යැ" පවසනා හ.
"පස්වාන් දහසකට බුදු වන්නා වූ ගොටුඅබයාණෙනි, අප කෙරේ අනුකම්පායෙන් එකී පවත් වදාරණ සේක්වා" යි සවනිඳයා බැගෑ වන්නා වූ සඳ "එසේ වී නම් අසවැ"යි පවසා 'මහා අබසරණ ජාතකය' උහුහට වදාරණා හ.
***
එක් දුර්භික්ෂ සමයෙක හඹුතොඨ්ට නම් පසල් දනව්වෙහි ගොවියකුට දාවැ පරිසි මහිනිඳ නම් වූ ගැමි කොළුවකුට මළණුවැ අබය නම් කුමරුවෙක් ඉපදෙනා හ. මුහු තෙමේ නිසි වයස් පැමිණි කළ ව්‍යාඝ්ර ගෝත්‍රිකයින් හා යුද පිණිසැ රාජ සේවයට බැඳුනා හු හෙද එකල්හි රාජ්‍යය කෙරෙනා රජුට හා මහසෙන්පතින් කෙරෙහි කළකිරී සිතන්නේ 'මුහු මහට රිසි පරිද්දෙන් යුද නිමැ කෙරුමටැ නොදෙත් ල, ඉදින් තවදැ මුහු කෙරේ ළතැ වී පල නොදෙන්නේ නික්ම යමැ" යි සිතා මහසෙන්පතිට ප්‍රේත ගොටුවක් යවා අමරික්ඛ දේශයටැ පැන යනා හ. ඉන් පසුවැ පාළොස් වසෙකින් සිය සොයුරු පරිසියා රජ වූ කළැ යළි සසිරිබර මෙසිරි ලකටැ එළඹෙනා හු ගොටුවෙක් යවා පැන ගිය ගිය හෙයින් 'ගොටු අබයා' නමින් පරසිඳු වනාහ.
මේ ගොටු අබයා පැමිණ "අයියණ්ඩිය, බිය නොවව. යුද කෙරෙනා සැටි මම් පෙන්වමැ"යි පවසා සේනා රැස් කෙරෙන්නේ මහත් සේ රුධිර ගංගා පතුරුවා සේනා විහිදුවා යුද ජය ගන්නා හ. පසු කළෙක එවකට මහසෙනවියා වැ හුන් සරත පොනසිකයා දඟ ගෙයි ලවා සිය ගැත්තා වූ සදපෙම නම් කුලී ලියන්නෙකු යොදවා 'ගොටු යුදය' නම් පුස්තකයෙක් කරවා රණකෙළියෙහි සියළු ගෞරවය තමන් නමට මැ හරවනා හ. එතැන් පටන් නගරාලංකරණයෙහි උත්සුක වන්නාවූ අබයාණෝ ඇතුළු නුවර සියළු දුගියන් පළවා හැර, සත්මහල් ප්‍රාසාද තනවා, නෙක පුෂ්පෝද්‍යාන පොකුණු දිවුම් පෙත් ආදියෙන් සරසනා හ. මෙසේ තමැ කිත් යසස සසිරිබර එසිරිලක පුරා පතුරුවා ලූ පසුවැ අබයාණෝ සිතන්නේ "ඉදින් මේ මා රණකෙළි දිනූ නියායෙන් මුන් විඳුනා ඓශ්චර්යයෙන් කොටැසක් මා දැ ලත් මනායැ. මම් දැ රජ සබයටැ පිවිසෙම්" යැයි සිතා ඒ බැව් රට පුරා පතුරුවා හරණා හ.
මෙකී පවත් සැළැ වූ කෙණෙහි පරිසි මහ රජාණෝ සිය වරිග සභාව කැඳවන්නේ මූ සුදුස්සේ දැයි සොයනු වස් පැණැයක් විචාරන්නට සිතණා හ. ඉදින් වරිග සබා වූ කේවට්ටාචාරීහු "මහරජුනි, ව්‍යාඝ්රයින් මරා ලදැ රන් කොහිදැයි විමසුව මනායැ" යි කියනාහ. තවෙකෙක් "මහරජුනි, සහල් නැළියකැ මිළ විමසුව මනායැ" කියනාහ. තවකෙකු"ලසන්තයා හා ප්‍රගීතයා ගැනැ විමසුව මනායැ" යි කියනා හ. පරිසි මහරජු තීරණයකටැ එළැඹිය නොහී "හෙද පසුවැ සළකා බලම්හ" යි නික්මී නැව්තොට ටැ ගොස් දේශාන්තර චාරිකාවකැ නික්මෙනා හ.
මෙපවත් රහසින් අසා සිටුනා ගොටු අබයාණෝ සිතන්නේ "මුහු මා ගොටුඅබ පණ්ඩිත බැව් නොදත් නියා යැ, සිටුව ! තොපට නිසි යමෙක් කැරැ පෙන්වමැ" යි කල්පනායෙහි නිමග්න වනාහ. මේ ගොටු අබයා නම් පෙර කලැ ව්‍යාඝ්රයින් මරා රැස් කරන ලද්දා වූ මහත් කුසල් ඇත්තේ හෙයින් උහු සිතුවක් එසේමැ ඉෂ්ට වන්නේ යැ.
ඉදින් මෙ අතුරෙහි නැවුම්ගම නම් වූ යවන ගෝත්‍රිකයින් හා හෙළ ගෝත්‍රිකයින් හවුලේ වසනා පෙදෙසක එක් මහණෙක් ස්වකීය රියැදුරා හා මඟට බස්නේ මඟ හරස් කළාවූ යවන තරුණයින් අතළොස්සෙක් හා දබරයෙක පැටළෙනා හ. මේ යවනයෝ රියදුරා හා ආක්‍රෝශයෙන් පරිභවයෙහි යෙදී හිඳිද්දී මැ එතැනට යවන වේශයෙන් එළැඹෙන්නා වූ උපුල්වන් දෙවියෝ යවනයන් හටැ නොපෙනෙන්නා වූ දැ හුදෙක් හෙළයින්ට පමණෙක් මැ පෙනෙන්නා වූ දැ ලෙස මහණා පිට පහරක් එළනා හ. "අපගේ මහණුන්ට යවනයෝ තළනා හ" යි සසිරිබර එසිරිලක දනව්වක් දනව්වක් පාසා පැතිර යනා හ. මේ කර්ණගත වූ ගොටු අබයාණෝ සියතින් දන් වළඳවන්නා වූ අලුකුත්ථේර නිකායෙහි ණැනසර නම් මහණෙක් කැඳවා සතර කන් මන්ත්‍රණයකැ යෙදුණා හ.
***
එකී සතර කන් මන්ත්‍රණයෙන් පසුවැ නැණසරයා සිව් දහසෙක් හෙළ බොදු සෙනඟ පිරිවරා නැවුම් ගම ටැ වැඩැ ක්‍රෝධයෙන් ඇවිළෙනා වූ හෙළයින් අතර ටැ පිදුරු හෙළන්නා සේ මහත් වෛරී වූ බසින් දහමෙක් දෙසන්නේ තුමූ බුදු සරණ හැරැ පියා ගොටු අබයාගේ සරණැ හෙවත් "අබ සරණැ" ගියේ වී හෙයින් මෙකී යවනයින් හට දැ අබයාගේ සරණින් මැ විණ කටින්නෙ මෝ යැයි වදාරමින් "අබ සරණ" සූත්‍රය එකී නැවුම් ගම් පුරයෙහී දී දෙසා වදාරනා හ. මෙකී අබ සරණ දහම ශ්‍රවණය කළාවූ සිව් දහසෙක් හෙළයෝ 'ඒහි අබ්භ' භාවයෙන් අබ සරණ වැළැඳ බුදුන් නැසුමට එළඹෙනා දස බිම්බරෙක් මාර සේනා ලීලයෙන් මහත් වූ පෙරහරෙකින් මඟට එළඹුනා හු යැ.
ඈතින් අබ සරණ ගිය හෙළයෝ යැ. මෑතින් මෙකී විප්‍රකාරය දකින් වස් රැස් කකා උන් යවනයෝ යැ. මෙවන් මොහොතෙක තව්තිසා දෙව්ලොවැ හිඳ මනුලොවැ බලන්නා වූ ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයෝ "ගොටු අබයාගේ බල ලෝ පතුරුවනු වස් මෙවන් මොහොතෙක් යළිදු නොඑනා හ. යමක් කෙරෙමි යි" සිතා වරෙක කුස රජුට දැ වරෙක මහෞෂධ පණ්ඩිතයින්ට දැ සරණ වූ අෂ්ටවංක මාණික්‍ය රත්නයැ ගෙනැ ඒ මෙකී රැස් කනා පිරිස් මධ්‍යය ටැ අහසින් හෙළනා හ. ඉදින් නැවුම් ගමැ පළමු ගල ගැසීයේ කවරෙකුදැයි යමෙකුට කුකුසෙක් වි නම් මේ පටන් ඒ ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයා මැ මිස අන් යමෙක් නොවනැ බැව් දත යුතු.
අහසින් වැටුණා වූ පාෂාණය දුටු කෙණෙහි මැ හෙළ ගෝත්‍රිකයෝ "යවනයෝ මෙතෙක් නොබියවැ අපට පහර දෙනා හ" යි මහත් සේ කිපී යවනයන් මතැ පහර පිට පහර හෙළනා හු, උහු නිවෙස් හා සල්පිල් ගිනිබත් කරනා හු, මහත් වූ කෝළාහලයෙක් අරඹනා හ. යවනයෝ දැ ස්වකීය රක්ෂාව පතා යම් තැනැකැ පෙරළා පහර දෙන්නේ නැවුම් ගම් පුරයමැ එක මැ අග්නි ජාලාවක් වනා හ.
මෙපවත් මෙසේ වෙත්දී අබ සරණැ ගිය රාජ පුරුෂයෝ නොදුටු විරූ වැ නෑ සූ කන් වැ තන් තන් හි පසු වන්නේ හෙළයින් ට මැ ආශීර්වාද කෙරෙනා හ. ඉදින් අවසන ගිනි නිවුමෙහි ළා මහානුභාව සම්පන්න වූ ගොටු අබයාණන් මැ මැදිහත් වනා හ. ගිනි ඇවිළුනා වූ දෙදවසකකට පසුවැ රාජපුරුෂයින් ලවා ගොටු අබයාණෝ ගිනි නිවා දමනා හ. එකී ගින්නෙ හි හේතූන් සොයන්නේ යම් කළෙක ද ඉදින් යවනයෝ යවනයින්ගේ මැ සල්පිල් ගිනි තබවා ගත් බැව් රාජපුරුෂයින් ලවා ඔප්පු කරවනා හ. යවනයින් හට පෙර අනුකම්පා කළ වටරැක නම් මහණෙක් පහර කා මඟ වැටී සිටුණුයේ උහු දැ ස්වයං ව මැ පහර දී ගත්හයි ඔප්පු කොටැ පෙන්වනා හ. අවසනැ රාජකීය ගබඩාවන්හි දොරගුලු හැරපියා ඉදින් පහරකෑ යවනුන්ටැ දන් දෙමැයි පිළිණ දෙනා හ.
"මෙසේ පරලොවැ ගියා වූ යවනයින් පිරිසෙක් දැ දැවුණා වූ නිවෙස් සල්පිල් ගණනෙක් දැ හැරැ මැරුවා වූ හෝ ගිනි තැබුවා වූ හෝ කිසිවෙකුත් නොවනා තැන් දක්වා මේ පැණැය විසඳුවා වූ මහත් ආශ්චර්යය දැකැ සසිරිබර මෙසිරිලක දනෝ මතු නොව සදෙව් ලොවැ දෙවියන් පවා ගොටු අබයාණන් ඉදිරියෙහි සාධුකාර දුන් නියා යැ" පවසමින් අබසරණ ජාතකය අවසන් කෙරෙන්නේ, පූර්වාපර සංධි ගලපා ගැන්ම තොපට මැ භාර කෙරෙනා හ.
